Polscy pracodawcy i politycy często dyskutują o kosztach pracy w naszym kraju. Oczywiście pracodawcy często uważają, że są one za wysokie. Z tego powodu ma być trudno naszym firmom konkurować z zagranicznymi, a także rozwijać się. Porównania do innych krajów, bogatszych i nie, często są używane jak kompas. Czy statystyki faktycznie potwierdzają, by w Polsce pracodawca wydawał dużo na pracownika? Jak to zwykle bywa, trochę to zależy od tego, jak liczymy.

Zaznaczmy, że na całkowitą cenę pracy składa się pensja brutto, jak i tzw. pozapłacowe koszty pracy. Te ostatnie są wielorakiej natury: chodzi o przygotowanie stanowiska pracy, zapewnienie w firmie odpowiednich standardów itp. Wszystko to, co nie służy bezpośrednio zarobkowi firmy, wlicza się do kosztów pracy. W Unii Europejskiej pozapłacowe koszta pracy stanowią ok. 25% całości. Dodając do tego wszelkie podatki i składki po stronie pracodawcy i pracownika wychodzi, że pensja otrzymywana na rękę stanowi tylko pewną część całych kosztów. W Polsce średnie wynagrodzenie na rękę to 4,6 euro, a koszty pracy – 8,4 euro za godzinę. Na tle Unii stawia nas to powyżej Bułgarii, Rumunii, Litwy, Łotwy i Węgrów, a poniżej całej reszty. Średnia UE to prawie 25 euro za godzinę. Tłumaczy to zapewne, czemu wiele firm z Zachodu lubi stawiać swoje zakłady w Polsce – praca jest u nas wielokrotnie tańsza. Dla wielu przedsiębiorców może to być karta przetargowa na rynku europejskim. Jednak tylko w niektórych branżach – na tle Europy praca Polaków generuje też mało przychodu. I tak jak koszty pracy, tak i średnia wydajność pracy jest około trzykrotnie niższa, niż średnia europejska. Tutaj od firmy zależy, by ta różnica nie zaistniała w ich przypadku.

Jak wypada Polska, jeśli porównamy koszty pracy do zarobków? W końcu jesteśmy biedniejszym krajem, niż Europa Zachodnia, więc i niższe koszty pracy nie dziwią. Czy jednak stanowią wyższy procent samej wypłaty? Faktycznie tutaj różnica jest nieco mniejsza, choć i tutaj okazujemy się tanim krajem dla pracodawców. W Polsce jest to 17%, na tle średniej Unii 24%. Jednak poniżej nas pod tym względem znajdują się inne kraje – np. Dania, Irlandia czy Wielka Brytania.

Przedsiębiorcy, na przykład ci ze Związku Przedsiębiorców Polskich, przekonują, że tego typu nie dają pełnego obrazu kosztów pracy w Polsce. Przykładowo dlatego, że uwzględniają płacę i podatek, ale nie kwotę wolną od podatku, która w wielu krajach jest znacząco wyższa niż u nas. Przykładowo, w Niemczech wynosi 8 tys. euro, czyli ponad dziesięciokrotnie więcej, niż w Polsce. Podobna jest wysokość np. we Francji czy Wielkiej Brytanii, a niewiele niższa także np. w Słowacji. De facto oznacza to oczywiście, że pracownik może liczyć na nieco więcej pieniędzy w kieszeni. Po uwzględnieniu proponowanych przez ZPP poprawek Polska znacząco zbliża się do średniej, jeśli chodzi o koszty pracy w porównaniu do pensji. Oczywiście same pensje pozostają dość niskie, więc niech nie dziwi nas popularność polskiej siły roboczej wśród przybywających tu zachodnich firm.