Zapewne każdy pracownik przynajmniej w odległych myślach rozważał czasami, słuchając opowieści o milionach zarobionych przez Michała Sadowskiego i innych, czy mógłby założyć start-up i rozwinąć samodzielnie jakiś biznes, z którego wystarczyłoby na życie. Większość ostatecznie nie znajduje pomysłu, podczas gdy inni próbują, z różnymi efektami. Nieco mniej „modny” jest obecnie bardziej „tradycyjny” model zakładania firmy: prowadzenie biznesu wraz z rodziną. Mogłoby się wydawać, że w dzisiejszych postmodernistycznych czasach to przeżytek, ale wiele przykładów ze świata sugeruje, iż model rodzinny może sprawdzać się także obecnie. Najbardziej znanym przykładem jest bez wątpienia Japonia. Rodzinne firmy mają tak w wielu kręgach tak duże znaczenie społeczne, że dochodzi do adopcji dzieci ze względu na chęć utrzymania tradycji – badania prowadzone w 2011 roku wykazały, że ponad 90% adopcji w Kraju Kwitnącej Wiśni dotyczy dorosłych mężczyzn. Przechodzą oni swoistą rozmowę kwalifikacyjną do klanu, w razie akceptacji stając się i głową rodziny, i firmy. Jednak działa to nie tylko z powodów kulturowych. Mimo odejście w dużej mierze od modelu rodzinnego, firmy, które przy nim zostały, radzą tam sobie na rynku doskonale. Polska jest krajem, który może nieco przypominać Japonię sprzed 100 czy 150 lat: łączący tradycyjne tendencje w kulturze z chęcią szybkiego dorównania Zachodowi pod względem ekonomicznym. A jednak porównując Polskę ze światem, wygląda na to, że firmy rodzinne to u nas stosunkowo mało popularna działalność. Być może powodem jest transformacja ustrojowa, która sprawiła, że wiele biznesów działających w latach 80. upadło. Według badań Lewiatana, „prawie jedna trzecia” firm małych i średnich w Polsce to biznesy rodzinne, razem wytwarzając 18% PKB. Na świecie ogółem jest to szacowane na 70%-90%. W ostatnich latach w Europie słowa „rodzinny biznes” przestały być traktowane jak przeżytek, a zaczęły być używane w promocji jako powód do dumy. Jakie są mocne i słabe strony prowadzenia firmy rodzinnej, które trzeba rozważyć planując tego typu działalność?
Wśród zalet działania w firmie rodzinnej często są „ręce do pracy”, czyli możliwość po prostu „nieoficjalnej” pomocy ze strony członków rodziny. Dzieci czy małżonek mogą oczywiście pomagać swojej rodzinie bez umowy, co często daje sytuację znacznie łatwiejszą, niż w przypadku przedsiębiorcy polegającego wyłącznie na pracy płatnej. Pomoc rodziny może być bardziej zaangażowana nawet z powodu czysto finansowego: w końcu rodzina odczuwa doskonale skutki posiadania większej lub mniejszej ilości pieniędzy, podczas gdy pracownik na pensji zazwyczaj nie ma udziału w zyskach firmy. Do tego dochodzi większe zaufanie, które pozwala również ułatwić pewne aktywności. Jednak taki sposób prowadzenia firmy to też liczne ryzyka, na przykład takie, że praca zdominuje nasze życie prywatne albo że konflikt na jednej płaszczyźnie życia uderzy negatywnie również w drugą. Rodzinna firma działająca sprawnie może pomóc osiągać rynkowe cele, ale przed podejmowaniem decyzji zawsze warto rozważyć również te niepożądane scenariusze i być na nie gotowym.
